Đau thắt vùng ngực có phải do bệnh mạch vành tim ?

Chứng đau thắt vùng ngực có phải là dấu hiệu chứng tỏ bạn đã bị bệnh về tim mạch?. Ngoài trừ những bệnh về tim mạch ra thì chứng đau ngực còn đang báo hiệu bạn mắc phải những căn bệnh khác không?.

Đau thắt vùng ngực là một triệu chứng hay gặp, nhất là ở những người có tuổi. Tuy nhiên, đau ngực thường xuyên được lo sợ liên quan tới bệnh lý tim mạch, thậm chí nghe nói đau ngực thì mọi người hay liên tưởng đến đau tim. Với số đông bệnh lý gây ra triệu chứng đau thắt vùng ngực, trong đó có cả những bệnh của những bộ phận ngoài lồng ngực. Đau ngực do bệnh mạch vành tim là một vấn đề thời sự vì sự nguy hiểm của nó và nên buộc phải xử lý cấp bách.

1. Những bệnh có thể gây ra đau thắt vùng ngực

Về mặt giải phẫu, lồng ngực chứa tim, phổi và trung thất buộc phải tổn thương của bất kỳ cấu trúc nào đều gây ra đau ngực. Có thể liệt kê các nguyên nhân gây ra đau vùng ngực theo những cơ quan:

• Nguyên nhân từ thành ngực: tổn thương xương sườn, cột sống ngực, cấu trúc cơ, thần kinh ,… thậm chí da và tổ chức dưới da.
• Nguyên nhân từ tim: tổn thương cấu trúc tim từ màng ngoài tim, cơ tim, nội tâm mạch và các mạch máu lớn từ tim (động mạch chủ, động mạch phổi).
• Nguyên nhân từ phổi: tổn thương của màng phổi, nhu mô phổi, phế quản, khí quản…
• Nguyên nhân từ bên ngoài lồng ngực: do liên quan tới dây thần sợ chi phối nên việc tổn thương một số cơ quan không kể lồng ngực cũng với thể gây đau ngực. Chẳng hạn loét dạ dày tá tràng với khi lại gây triệu chứng đau ngực giống như đau ngực do mạch vành tim.

Qua việc liệt kê rất nhiều các nguyên nhân gây đau vùng ngực, chúng ta có thể nhận ra rằng không thể đồng nghĩa đau ngực là bị bệnh tim. Để có thể chẩn đoán đau ngực có phải do bệnh mạch vành thì không kể việc khám xét về lâm sàng còn bắt buộc thực hiện đa dạng xét nghiệm khác nhau, thậm chí mang trường hợp dù khiến cho đủ thứ cũng chưa thể xác định chính xác.

2. Đau ngực do mạch vành tim

Tim là một cơ quan gồm khối cơ đặc thù, bao vây lấy một khoang rỗng với bốn buồng. Tim thực hiện chức năng vừa hút vừa đẩy máu, đây là một cơ quan rất quan trọng đối mang hoạt động của cơ thể (tim ngưng hoạt động thì xem như tử vong). Khối cơ đặc thù này được nuôi dưỡng bởi hệ thống động mạch có tên gọi là động mạch vành. Trong trường hợp bình thường xuyên, nhu cầu oxy cho hoạt động của khối cơ tim sẽ được cân bằng có cung ứng của hệ thống mạch vành. Vì bất kỳ lý do nào gây mất cân bằng theo hướng cung không đủ cầu sẽ dẫn đến tình trạng bệnh và gây ra triệu chứng đau thắt vùng ngực.

Cung không đủ cầu có thể xảy ra trong hai trường hợp: nhu cầu tăng lên trong khi cung không tăng kịp hoặc nhu cầu bình tầm thường nhưng cung lại hạn chế. Thực tế hay gặp là cầu bình kém cỏi nhưng cung tránh cần người ta hay nói là bệnh mạch vành (ý nói nguyên nhân do mạch vành). Hệ thống mạch vành chế tạo không đủ oxy có thể do lòng mạch bị hẹp (trên 70% đường kính mới gây ra triệu chứng) hoặc bị tắc nghẽn hoàn toàn. Việc tắc hẹp lồng mạch vành với thể do nguyên nhân tại chỗ (xơ vữa động mạch gây bít tắc dần) hoặc do ngoại vật từ nơi khác trôi đến (cục máu đông, mỡ, khí…). Một số nếu với thể do tình trạng co thắt động mạch vành tạm thời gây ra thiếu máu (người hút cocain).

Đau ngực do suy mạch vành hay bệnh cơ tim thiếu máu cục bộ có một số đặc điểm giúp phân biệt mang những đau ngực do nguyên nhân khác:

• Vị trí đau ngực thường sau xương ức, ít khi đau một điểm mà tầm thường đau theo vùng. Cơn đau có thể lan từ sau xương ức lên cằm, cổ, cánh tay hoặc xuống thượng vị hay ra sau lưng. Trong đa dạng nghiên cứu, người ta nhận thấy đau ngực do suy vành hay đau nhiều ở giữa ngực rồi lan lên vai trái xuống cánh tay trái.
• Đặc điểm của cơn đau hay được bệnh nhân miêu tả là cảm giác đè nặng hay ép sâu, thắt lại hoặc đau nhói như dao đâm. Cơn đau thường xuyên xuất hiện khi người bệnh có hoạt động gắng sức, rối loạn cảm xúc (mừng vui hoặc buồn) hoặc những trường hợp tăng nhu cầu oxy tim (nhịp nhanh, cơn tăng huyết áp…).
• Thời gian của cơn đau thường khoảng vài phút hoặc kéo dài nhưng không quá 30 phút (có tác giả cho rằng dưới 20 phút). Cơn đau sẽ hạn chế trường hợp người bệnh nghỉ ngơi, ngưng gắng sức hoặc dùng thuốc chữa đau thắt ngực.

Nói chung, đau thắt vùng ngực là một triệu chứng quan trọng phải cần được xác định nguyên nhân để xử lý sớm; đau ngực ở người ngoài 50 tuổi buộc phải kiểm tra bởi các chuyên gia tim mạch. Bây giờ, y học có nhiều tiến bộ trong việc chẩn đoán cũng như điều trị đã góp phần nâng cao chất lượng sống và tuổi thọ của bệnh nhân bệnh mạch vành.