CÁCH CHĂM SÓC MỘT NGƯỜI VỪA TRẢI QUA CƠN NHỒI MÁU CƠ TIM (PHẦN 4)  

  Phần 4: NHỮNG YẾU TỐ CẦN KIỂM SOÁT TRONG QUÁ TRÌNH CHĂM SÓC

Một người sau cơn nhồi máu cơ tim không những có chế độ dinh dưỡng và tập luyện hợp lý mà còn cần phải kiểm soát rất chặt các yếu tố liên quan như cân nặng, mỡ máu, huyết áp…

Những yếu tố này là những tác nhân thúc đẩy tình trạng xơ vữa mạch hay làm tăng cao nguy cơ hình thành cục máu đông, tất cả đều có ảnh hưởng làm tăng cao khả năng tái nhồi máu hoặc đột quỵ.

1. KIỀM SOÁT CÂN NẶNG

Kiểm soát trọng lượng cơ thể đóng vai trò rất quan trọng trong việc làm giảm nguy cơ mắc các vấn đề về tim mạch và sự phát triển của bệnh tiểu đường.

Để giảm cân, bạn cần sử dụng nhiều năng lượng hơn so với lượng tiêu thụ của bạn:

• giảm lượng năng lượng của bạn bằng cách sử dụng các loại thức ăn và đồ uống năng lượng thấp hơn
• Tăng tiêu thụ năng lượng của bạn bằng cách vận động cơ thể nhiều hơn và ngồi ít hơn.

Tô chức tim mạch mạch thế giới đã đưa ra công thức để bạn có thể tự tính toán được cân nặng phù hợp với chiều cao của bản thân.

Công thức đó có tên gọi là chỉ số cơ thể (BMI) sẽ ước tính chất béo của bạn dựa trên trọng lượng và chiều cao hiện tại. Chỉ số BMI dưới 25kg/m2 là phù hợp với hầu hết cơ thể. Các bạn cũng có thể từ công thức này suy ra trọng lượng cơ thể mục tiêu khi lên kế hoạch giảm cân. Một chỉ số BMI khỏe mạnh nên từ 18,5 đến 25 kg / m2.

Công thức tính BMI = chiều cao (m)/ cân nặng² (kg)

• Ví dụ: bạn cao 1,70m và nặng 75 kg => BMI = 75/1,7² = 29.95 kg/m2

Giảm cân một cách lành mạnh

Giảm cân là một quá trình lâu dài và từ từ, việc giảm cân một cách khoa học sẽ giúp cơ thể bạn vẫn có thể giảm trọng lượng nhưng vẫn đảm bảo đủ khả năng để làm việc một cách bình thường.

Để có thể giảm cân bạn cần làm tuần tự theo các bước sau:

• Đầu tiên là thay đổi các loại đồ ăn và thức uống thành các loại ít năng lượng
• Tăng mức độ hoạt động thể chất của bạn theo từng giai đoạn.
• Giảm thời gian ngồi, đứng lên thường xuyên và đi bộ nhiều hơn.
• Lập kế hoạch giảm cân theo định hướng của bác sĩ

2. NGỪNG HÚT THUỐC

• Bỏ hút thuốc lá là giải pháp quan trọng nhất để giảm nguy cơ bị các vấn đề về tim mạch.
• Hút thuốc làm giảm lượng ôxy trong máu, và làm hư hại và làm suy yếu thành động mạch.
• Từ lúc bạn bỏ hút thuốc, nguy cơ đau tim thêm của bạn bắt đầu giảm.

Rủi ro của việc hút thuốc

Hút thuốc có thể tăng:

• Nguy cơ đột quỵ của bạn ba lần
• Nguy cơ mắc bệnh động mạch ngoại biên (ví dụ như tắc nghẽn các động mạch ở chân của bạn) hơn năm lần
• nguy cơ làm thành động mạch động mạch chủ của bạn trở nên yếu (và có thể bị vỡ) từ sáu đến bảy lần.
• Tiếp xúc với khói thuốc phụ (hút thuốc thụ động) thường xuyên làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch vành khoảng 30%.

3. QUẢN LÝ BỆNH TIỂU ĐƯỜNG

Bệnh tiểu đường là một tình trạng ảnh hưởng đến cách tế bào cơ thể khi bị mất khả năng kiểm soát lượng đường trong máu

Nếu bạn có lượng đường trong máu cao, bạn có thể bị tiểu đường. Điều này làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch; ví dụ, đau tim, đau thắt ngực hoặc đột quỵ.

Có hai loại bệnh tiểu đường chính:

• Loại 1: Đây là bệnh tự miễn dịch mà tuyến tụy không sản xuất insulin. Có khoảng 15% người mắc bệnh tiểu đường type 1, phần lớn các trường hợp được chẩn đoán là trẻ em và người trưởng thành. 
• Loại 2: Tuyến tụy vẫn sản xuất ra insulin nhưng các tế bào không tiếp nhận insulin. Và đây là dạng thường gặp nhất bởi số người mắc phải chiếm đến 95% từ 30 tuổi trở lên. Bệnh rất ít có triệu chứng và thường phát hiện bởi các triệu chứng của biến chứng như tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim hoặc vô tình phát hiện khi đi xét nghiệm. Bệnh tiểu đường type 2 đôi khi được coi là căn bệnh lối sống bởi vì nó thường có nguy cơ do ít vận động, thừa cân và không tập thể dục.

Cách tốt nhất để quản lý bệnh tiểu đường là vận động cơ thể, ăn uống lành mạnh và đạt được và duy trì cân nặng khỏe mạnh.

Làm thế nào để kiểm soát bệnh tiểu đường?

Quản lý bệnh tiểu đường của bạn bằng cách vận động cơ thể, ăn uống lành mạnh và giữ cân nặng khỏe mạnh.

Bạn cũng nên:

• Bỏ hút thuốc nếu bạn hút thuốc
• Kiểm soát huyết áp của bạn
• Quản lý chỉ số cholesterol của bạn
• Thường xuyên đi khám bác sĩ để xem xét bệnh tiểu đường.

Nếu bạn mắc bệnh tiểu đường loại 2, bạn có thể cần dùng thuốc để giúp bạn duy trì mức đường huyết bình thường, cũng như thay đổi lối sống.

4. QUẢN LÝ HUYẾT ÁP CAO

Huyết áp là gì?

Huyết áp là áp lực của máu của bạn đối với các thành trong động mạch khi máu được bơm để nuôi cơ tim.

Khi tim bơm, dòng máu trong động mạch và huyết áp của bạn tăng lên và rơi vào một mô hình ‘sóng’ thông thường. Huyết áp cao nhất khi tim bơm (gọi là tâm thu) và rơi khi tim bạn thư giãn (gọi là “tâm trương”).

Đọc huyết áp thường được biểu thị là áp suất tâm thu đối với áp suất tâm trương, như trong 130/80.

Theo thời gian, huyết áp cao có thể làm quá tải tim và mạch máu làm đẩy nhanh quá trình tăng tắc nghẽn động mạch. Kết quả là có thể gây đau tim, suy tim hoặc đột quỵ. Nó cũng có thể ảnh hưởng đến các cơ quan quan trọng khác, như thận và não.

Tại sao huyết áp cao?

Nguyên nhân chính xác của bệnh cao huyết áp thường không rõ ràng.

Tiền sử gia đình, thói quen ăn uống, rượu bia, cân nặng và mức độ hoạt động thể chất ảnh hưởng đến mức huyết áp của bạn.

Ở một số người, các loại thuốc, bao gồm thuốc tránh thai đường uống, thuốc ngừa thai ‘depot’, steroid (thuốc giống cortisone) và thuốc điều trị viêm khớp, cũng làm tăng huyết áp.

Để kiểm soát huyết áp tốt nhất là bạn cần trao đổi với bác sĩ và đưa ra mức huyết áp phù hợp, sau đó người bệnh có thể thường xuyên kiểm tra huyết áp tại nhà.

Nếu tình trạng huyết áp cao thường xuyên xuất hiện, bạn cần trao đổi sớm với bác sĩ điều trị để có biện pháp kiểm soát phù hợp.

Làm thế nào để kiểm soát huyết áp cao?

Ngay cả khi bạn dùng thuốc hạ huyết áp, bạn vẫn cần phải thay đổi lối sống của mình để có huyết áp và sức khỏe tốt hơn.

Các cách để giảm huyết áp của bạn bao gồm:

• Giảm cân, nếu bạn thừa cân
• Vận động cơ thể hơn
• Hạn chế uống rượu
• Bỏ hút thuốc
• Giảm lượng muối (natri) dùng hằng ngày.

5. QUẢN LÝ CHOLESTEROL

Cholesterol là một chất béo được tạo ra tự nhiên bởi cơ thể và có trong máu của chúng ta. Cholesterol được sử dụng cho nhiều thứ khác nhau trong cơ thể, nhưng khi có quá nhiều cholesterol thì các vấn đề về tim mạch lại xuất hiện.

Có hai loại cholesterol chính:

• Cholesterol lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL) (được gọi là cholesterol “xấu” vì nó làm tăng nguy cơ mắc bệnh mạch vành tim)
• Cholesterol lipoprotein tỷ trọng cao (HDL) (được gọi là cholesterol “tốt” vì nó giúp bảo vệ bạn chống lại bệnh mạch vành).

Nguyên nhân gây ra quá nhiều cholesterol?

Ăn thực phẩm có nhiều chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa là nguyên nhân chính gây ra quá nhiều cholesterol.

Thực phẩm giàu chất béo bão hòa bao gồm thịt béo, các sản phẩm bơ sữa béo, bơ, dừa và dầu cọ, và hầu hết các loại thực phẩm mang đi chiên và các sản phẩm nướng làm sẵn như bánh nướng, bánh quy, bánh và bánh ngọt.

Thực phẩm giàu chất béo chuyển dạng bao gồm các sản phẩm nướng làm sẵn, chẳng hạn như bánh nướng, bánh quy, bánh và bánh ngọt, và hầu hết các loại thực phẩm mang đi chiên, xào.

Điều gì xảy ra khi có quá nhiều Cholesterol hay cón gọi là rối loạn lipid máu

Quá nhiều cholesterol trong máu gây ra tích tụ mỡ trong các mạch máu. Lầu dần, hình thành các mảng xơ vữa, điều này làm cho máu khó chảy qua hơn, có thể gây ra cơn đau tim hoặc đột quỵ.

Đâu là mức cholesterol phù hợp.

Về nguyêN tắc chung, giảm tỷ lệ cholesterol LDL và triglyceride thấp và cholesterol HDL cao là thích hợp. Điều này đặc biệt quan trọng nếu bạn mắc bệnh tim mạch vành hoặc có nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

Nếu bạn mắc bệnh tim mạch vành, chúng tôi khuyên bạn nên:

• LDL cholesterol dưới 1,8 mmol / L
• HDL cholesterol lớn hơn 1.0 mmol / L
• Chất béo trung tính dưới 2,0 mmol / L.

Chìa khóa để giảm cholesterol là dùng thuốc hạ cholesterol (đặc biệt là statin). Đồng thời sử dụng các loại thức ăn ít bão hòa và chất béo chuyển hóa.

6. QUẢN LÝ CẢM XÚC VÀ ĐỜI SỐNG TÌNH CẢM

Sau một cơn nhồi máu cơ tim hay bất cứ vấn đề nào về tim thì những cảm giác như buồn, tức giận, lo âu, cô đơn, bối rối hoặc căng thẳng là điều bình thường.

Người bệnh có thề có một hoặc nhiều cảm xúc này. Chúng có thể kéo dài vài giờ, vài ngày hoặc vài tuần.

Một số yếu tố tình cảm và xã hội, như trầm cảm, bị cô lập xã hội hoặc không có hỗ trợ xã hội, có thể ảnh hưởng đến sự phục hồi của bạn và sức khỏe trong tương lai.

Vì vậy, điều quan trọng là bạn phải chăm sóc sức khỏe tinh thần và cảm xúc cũng như sức khỏe thể chất của bạn.

Những căng thẳng, trầm cảm đã được chứng minh là một yếu tố nguy cơ lớn cho bệnh tim mạch vành giống như các yếu tố nguy cơ khác.

Đối với người bị nhồi máu cơ tim do xơ vữa mạch vành, sự trầm cảm còn làm chậm sự phục hồi của cơ thể và làm tăng nguy cơ mắc nhiều vấn đề về tim hơn trong tương lai.

Cách điều trị trầm cảm

Các phương pháp điều trị y tế bao gồm thuốc chống trầm cảm để giảm các triệu chứng thể chất.

Nếu bạn bị trầm cảm nhẹ và bệnh tim, các chương trình phục hồi chức năng tim và hoạt động thể chất thường xuyên sẽ rất hữu ích.

Làm thế nào để kiểm soát trầm cảm

Nếu bạn cho rằng người bệnh đang bị trầm cảm hay lo âu thì bạn cần nhanh chóng làm theo những lời khuyên sau để quản lý và ổn định tâm lý bệnh nhân.

• Nói chuyện với bác sĩ và chuyên gia y tế về những lo lắng của bạn và những cách điều trị bạn có thể nhận được.
• Yêu cầu và chấp nhận sự giúp đỡ, hỗ trợ và khuyến khích từ gia đình và bạn bè.
• Dành thời gian cho mọi người để cảm thấy ít bị cô lập hơn khi tham gia các nhóm hỗ trợ, thực hiện các hoạt động xã hội, hoặc ghé thăm hoặc gọi điện cho gia đình và bạn bè.
• Hoạt động thể chất; điều này sẽ cải thiện cả sức khỏe thể chất lẫn tinh thần của bạn.
• Ăn các loại thực phẩm lành mạnh khác nhau.
• Đạt được và duy trì trọng lượng khỏe mạnh.
• Ngủ đủ.
• Dành thời gian để thư giãn và giảm mức độ căng thẳng của bạn.
• Thường xuyên kiểm tra và uống thuốc theo chỉ dẫn.

Các bài viết liên quan

• CÁCH CHĂM SÓC MỘT NGƯỜI VỪA TRẢI QUA CƠN NHỒI MÁU CƠ TIM (PHẦN 1)
• CÁCH CHĂM SÓC MỘT NGƯỜI VỪA TRẢI QUA CƠN NHỒI MÁU CƠ TIM (PHẦN 2)
• CÁCH CHĂM SÓC MỘT NGƯỜI VỪA TRẢI QUA CƠN NHỒI MÁU CƠ TIM (PHẦN 3)