Đột quỵ dễ xảy ra vào thời điểm giao mùa
Đột quỵ là một quá trình bệnh lý diễn biến từ trước đó trên nền các bệnh lý như đái tháo đường, tăng huyết áp…Tuy nhiên, vào thời điểm giao mùa, stress tâm lý mạnh sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho đột quỵ xảy ra.
Tỷ lệ mắc đột quỵ thường có xu hướng tăng vào thời điểm thời tiết chuyển mùa
Đột quỵ là tình trạng mạch máu não bị gián đoạn, hẹp hay tắc mạch máu, gây ra tình trạng thiếu máu tại nhu mô não mà mạch máu đó chi phối. Khi thiếu máu, nhu mô não sẽ bị thiếu oxy, thiếu dinh dưỡng và dẫn đến hoại tử.
Đột quỵ có 2 loại là dạng vỡ mạch máu não dẫn tới chảy máu não và hẹp tắc mạch máu não dẫn tới thiếu máu não (đột quỵ nhồi máu não).
Cả hai dạng đột quỵ trên đều nguy hiểm vì chúng khiến nhu mô não bị tổn thương và hoại tử. Tuy nhiên, đột quỵ do vỡ mạch máu não thường có tính cấp tính hơn. Vì ngoài mạch máu bị vỡ gây gián đoạn quá trình cung cấp máu cho vùng nhu mô não mà nó chi phối thì việc vỡ mạch máu não còn gây các tổn thương thứ phát do máu tràn ra và chèn ép gây tổn thương nhu mô não xung quanh.
Đột quỵ nhồi máu não hay gặp hơn và chiếm khoảng 80-85%, còn lại là đột quỵ chảy máu não. Tuy nhiên, ở nước ta do việc kiểm soát huyết áp chưa hiệu quả nên dẫn đến tỷ lệ người mắc đột quỵ chảy máu não thường cao hơn so với tỷ lệ trên thế giới (chiếm khoảng 30%).
Hơn thế nữa, tỷ lệ mắc đột quỵ thường có xu hướng tăng vào thời điểm giao mùa. Khi thời tiết chuyển từ nóng sang lạnh, cơ thể dễ xuất hiện tình trạng co thắt mạch máu. Chính điều này khiến những người có nguy cơ cao sẽ dễ bị mắc đột quỵ hơn.
Theo thống kê tại bệnh viện Trung ương Quân đội 108, trung bình một năm ghi nhận khoảng 3.000 ca mắc đột quỵ não và khi thời tiết chuyển sang thu đông thì tỷ lệ bệnh nhân vào nhập viện do đột quỵ não có xu hướng tăng hơn bình thường.
Theo đó, những người có nguy cơ cao bị đột quỵ chuyển mùa gồm: Người mắc cao huyết áp, người mắc bệnh lý xơ vữa mạch, hẹp mạch, người cao tuổi mắc bệnh lý nền như đái tháo đường, mỡ máu…những người có bất thường hoặc dị dạng mạch máu não.
Các yếu tố nguy cơ này xuất hiện trước đó một khoảng thời gian và khi gặp điều kiện thuận lợi như thời tiết giao mùa, những người có nguy cơ cao sẽ dễ bị đột quỵ hơn.
Lối sống khoa học có thể ảnh hưởng tới tất cả tình trạng sức khoẻ nói chung, bao gồm cả đột quỵ. Hiện nay, đột quỵ đang có xu hướng gia tăng do ảnh hưởng từ môi trường sống và thói quen không lành mạnh như ít vận động, chế độ dinh dưỡng thừa chất làm tăng nguy cơ mắc các rối loạn chuyển hoá. Ngoài ra, tỷ lệ những người mắc đái tháo đường, tăng huyết áp, béo phì cũng tăng lên làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh đột quỵ.
Đặc biệt, các thay đổi về thói quen, chế độ sinh hoạt cùng với sự gia tăng các bệnh lý như đái tháo đường, rối loạn mỡ máu, tăng huyết áp, béo phì…có thể khiến cho bệnh đột quỵ ngày càng trẻ hoá. Và đột quỵ có thể xảy ra ở bất kỳ độ tuổi nào.
Các dấu hiệu nhận biết độ quỵ
Với các dấu hiệu nhận biết đột quỵ sẽ giúp chúng ta sớm phát hiện bệnh lý để tận dụng khung giờ vàng đưa bệnh nhân tới bệnh viện cấp cứu kịp thời. Các dấu hiệu của đột quỵ là FAST. Trong đó:
-F (Face): là dấu hiệu liệt mặt, một bên mặt của bệnh nhân có thể bị xệ xuống, miệng bị méo.
-A (Arms): là dấu hiệu ở tay, bệnh nhân có thể bị yếu hoặc liệt một bên tay, không thể cầm nắm các đồ vật
-S (Speak): là khả năng ngôn ngữ, bệnh nhân không thể nói chuyện bình thường, nói nhịu giọng, nói ngọng.
-T (Time): là thời gian. Khi phát hiện các dấu hiệu của đột quỵ thì cần nhanh chóng tận dụng “khung giờ vàng” đưa bệnh nhân đến bệnh viện để kịp thời cấp cứu.
Xem thêm: Ăn gì để phòng ngừa đột quỵ?
Phân biệt triêu chứng của đột quỵ với các bệnh lý thông thường
Các triệu chứng của đột quỵ thường dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý khác. Bạn cần chú ý đến dấu hiệu mất thăng bằng, chóng mặt bất thường, khó phối hợp tay chân vì đây là dấu hiệu dễ bị nhầm với hội chứng tiền đình.
Ngoài ra, dấu hiệu đau dữ dội một cách bất thường cũng là dấu hiệu cần được chú ý bởi tình trạng này thường gặp ở giới trẻ nhưng dễ bị bỏ qua. Nhiều người trẻ chủ quan nghĩ mình chỉ bị đau đầu do uống 1-2 chén rượu, do thay đổi thời tiết, do uống cà phê nên thường chủ quan không đi khám. Điều này khiến bệnh nhân có thể bị đột tử hoặc hôn mê sâu.
Do đó, nếu các dấu hiệu trên có xuất hiện kèm với tình trạng liệt mặt, nhìn mờ, yếu tay chân thì người bệnh cần đến bệnh viện để thăm khám.
Mỗi bệnh nhân khác nhau sẽ có thời điểm vàng khác nhau. Tuy nhiên, khung giờ vàng khuyến cáo chung cho tất cả mọi người là từ 3-3.5 giờ. Bệnh nhân cần đến bệnh viện trước khung giờ này để dùng thuốc tái thông mạch máu não.
Sau khung giờ vàng, các nhu mô não đã bị tổn thương và hoại tử, không thể điều trị được. Do đó, khi đã phát hiện ra các dấu hiệu của đột quỵ, mọi người nên đến bệnh viện càng sớm càng tốt.
Đột quỵ có thể xảy ra ở bất cứ thời điểm nào, ngay cả khi chúng ta đang ngủ. Đột quỵ thiếu máu não là dạng đột quỵ thường gặp khi đang ngủ bởi lúc này huyết áp có xu hướng thấp hơn so với khi thức, cung lượng tim cũng thấp hơn. Huyết áp thấp và cung lượng tim thấp trên nền bệnh hẹp, vỡ xơ động mạch có thể gây thiếu máu não và dẫn tới đột quỵ.
Có khoảng 80% bệnh nhân bị đột quỵ có thể giữ được ý thức và nhận biết được các dấu hiệu đột quỵ, 20% bệnh nhân có thể rơi vào tình trạng mất ý thức, hôn mê.
Chính vì vậy, khi phát hiện bản thân có dấu hiệu đột quỵ thì bệnh nhân có thể thông báo cho những người xung quanh, nằm nghỉ ở nơi thoáng để hạn chế ngã, va đập vào các vật dụng xung quanh.
Cách tốt nhất để phòng ngừa đột quỵ đó chính là khám định kỳ để điều trị sớm và kiểm soát chặt chẽ các yếu tố nguy cơ gây ra đột quỵ.
